Abstract:
Bu makale, Rusya Federasyonu'na bal Tataristan Cumhuriyeti'nin bulunan Ortaa Dou Avrupa arkeolojisinin emsalsiz ant, mstahkem bir yerleim olan Bilyar'da yaplan aratrmalarn ana neticelerini zetlemektedir. Bilyar hakknda Eski Rus kroniklerinden (kent, bu kroniklerde 'Byk ehir' olarak zikredilir) ve 10. - 14. yzyl Arapa ve Farsa kaynaklarndan az miktarda bilgi gnmze gelmitir. Kent kalntlar, 18. yzyldan beri tarihiler tarafndan bilinmekle birlikte arkeolojik kazlar ancak 1967'de balayabildi. Aratrmaclar, 20 yl boyunca sur duvarlarn ve be kentsel mezar alann (kentin merkezindeki soylular mezarl da dhil) aratrdlar; yzlerce mterek yerleim yeri, kamu binalar ve su kuyularnn yannda adet tula yapnn kalntlarn, caminin ana yapsndan bamsz minareye sahip bir ak ta Merkez Camiiyi ve birok zanaat atlyesini (mlekilik, cam yapm, demircilik ve metalurjik) ortaya kardlar.
